ข้อ มูลชุมชน

1.  ข้อมูลชุมชน

                     1.1 ประวัติความเป็นมาของอำเภอบ่อพลอย

            ความเป็นมาของอำเภอบ่อพลอยไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด  มีแต่คนบอกเล่าสืบต่อกันมาว่าในสมัยโบราณมีหมู่บ้าน ซึ่งมีนิลและหินสีต่าง ๆ อยู่เป็นจำนวนมาก  ตามลำน้ำและเนินเขา  เมื่อมีคนมาพบเห็นจึงได้นำหินสีติดตัวมาและเข้าใจว่าหินสีนั้นไม่มีค่า ต่อมาความทราบถึงกรมการเมืองกาญจนบุรี  และทราบว่าหินสีนั้นเป็นพลอยจึงได้แต่งตั้งชาวกะเหรี่ยงคนหนึ่งเป็นหัวหน้าปกครอง ชาวกะเหรี่ยงด้วยกัน  ทำหน้าที่รวบรวมพลอยส่งไปเมืองกาญจนบุรีปีละครั้ง และเจ้าเมืองกาญจนบุรีได้ส่งพลอยนั้นไปยังกรุงเทพฯ เรียกว่า “ส่งส่วยพลอย”  ในหมู่บ้านดังกล่าวมีบึงสำหรับล้างพลอย เรียกว่า “บึงหัวแหวน” จากกิตติศัพท์  เรื่องหมู่บ้านมีพลอยสีต่าง ๆ เป็นจำนวนมากทำให้ราษฎรในที่ต่าง ๆ อพยพเข้ามาเพื่อแสวงโชค ขุดพลอย  และต่อมาชุมชนได้ตั้งหมู่บ้านชื่อว่า “บ้านบ่อพลอย”  ขึ้นกับอำเภอพนมทวน เมื่อชุมชนหนาแน่นมากขึ้น  ได้ประกาศยกฐานเป็นกิ่งอำเภอบ่อพลอย  ขึ้นกับอำเภอเมืองกาญจนบุรี เมื่อปี พ.ศ. 2506  และในปี พ.ศ. 2513  ได้ประกาศยกฐานะเป็น “อำเภอบ่อพลอย”  มาจนถึงปัจจุบันนี้

     1.2 ที่ตั้งและอาณาเขต

            อำเภอบ่อพลอย  ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัดกาญจนบุรี  ห่างจากจังหวัดประมาณ 40 กิโลเมตร  ตามเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 323  เชื่อมต่อทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3398 และ หมายเลข 3086 

            อำเภอบ่อพลอยมีอาณาเขตติดต่อ กับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

    ทิศเหนือ                 ติดต่อกับอำเภอหนองปรือและอำเภอเลาขวัญ

    ทิศใต้                     ติดต่อกับอำเภอท่าม่วงและอำเภอเมืองกาญจนบุรี

    ทิศตะวันออก        ติดต่อกับอำเภอเลาขวัญ  อำเภอห้วยกระเจา และ

                                  อำเภอพนมทวน

    ทิศตะวันตก           ติดต่อกับอำเภอศรีสวัสดิ์

     1.3  การปกครอง

           อำเภอบ่อพลอย มีประชากร จำนวน 53,928 คน (พ.ศ. 2550)  ความหนาแน่น  56 คน / ตร.กม.

                                1.3.1 การปกครองส่วนภูมิภาค

                                         อำเภอบ่อพลอยแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น  6  ตำบล  80  หมู่บ้าน  ได้แก่

	1. บ่อพลอย (Bo Phloi)	จำนวน   12  หมู่บ้าน
	2. หนองกุ่ม  (Nong  Kum)	จำนวน   16  หมู่บ้าน
	3. หนองรี  (Nong Ri)	จำนวน   10  หมู่บ้าน
	4. หลุมรัง (Lum Rang)	จำนวน  18  หมู่บ้าน
	5. ช่องด่าน (Chong Dan)	จำนวน  15  หมู่บ้าน
	6. หนองกร่าง (Nong Krang)	จำนวน    9  หมู่บ้าน

                1.3.2 การปกครองส่วนท้องถิ่น

                                            ท้องที่อำเภอบ่อพลอย  ประกอบด้วย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น  8  แห่ง ได้แก่

·       เทศบาลตำบลบ่อพลอย  ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ่อพลอยและตำบลช่องด่าน

·       เทศบาลตำบลหนองรี   ครอบคลุมพื้นทีบางส่วนของตำบลหนองรี

·       องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อพลอย  ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อพลอย 

(นอกเขตเทศบาลตำบลบ่อพลอย)

·               องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกุ่ม  ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกุ่มทั้งตำบล

·       องค์การบริหารส่วนตำบลหนองรี  ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองรี (นอกเขตเทศบาลตำบลหนองรี)

·       องค์การบริหารส่วนตำบลหลุมรัง  ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหลุมรังทั้งตำบล

·       องค์การบริหารส่วนตำบลช่องด่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องด่านทั้งตำบล

·       องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกร่าง  ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกร่างทั้งตำบล

     1.4 สภาพภูมิประเทศ

          อำเภอบ่อพลอยมีพื้นที่ 967.2 ตารางกิโลเมตร  ภูมิประเทศอำเภอบ่อพลอยเป็นที่ราบเชิงเขา  สลับกับเนินเตี้ยๆโดยบริเวณตอนใต้ของอำเภอบ่อพลอย มีลักษณะเป็นที่ราบเชิงเขามีความสูงจากระดับ น้ำทะเลโดยเฉลี่ย 0 – 100 เมตร  ส่วนบริเวณตอนบนของอำเภอทั้งทางทิศตะวันออกและทิศตะวันตก  เป็นเนินเขาเตี้ย ๆ  และภูเขามีความสูงจากระดับน้ำทะเลโดยเฉลี่ย 100 – 300 เมตร และ  300 – 600 เมตรตามลำดับ

     1.5 การคมนาคม

           การเดินทางมาอำเภอบ่อพลอย  จากกรุงเทพฯ  ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 338 ผ่านอำเภอพุทธมณฑล  จังหวัดนครปฐม  และแยกอำเภอบ้านโป่ง  จังหวัดราชบุรี  ตามทางหมายเลข  323  มาจังหวัดกาญจนบุรี  ผ่านสี่แยกแก่งเสี้ยน  ตามทางหลวงหมายเลข  3086 , 3398  ถึงอำเภอบ่อพลอย  ระยะทางจากกรุงเทพฯ – กาญจนบุรี  129 กิโลเมตร  กาญจนบุรี– อำเภอบ่อพลอย  40 กิโลเมตร หรือเดินทางโดยรถโดยสารประจำทางปรับอากาศจากสถานีขนส่งสายใต้ – จังหวัดกาญจนบุรี ออกทุก 15 นาที และรถประจำทางจากจังหวัดกาญจนบุรี – อำเภอบ่อพลอย ทุก  45  นาที

      1.6 การประกอบอาชีพ

                             ประชากรส่วนใหญ่ของอำเภอบ่อพลอย  ประกอบอาชีพเกษตรกรรม  ทำไร่  ทำนา  ทำสวน  ปลูกพืชผัก  ปศุสัตว์  ค้าขาย  เจียระไนพลอยนิล  การทำเหมืองแร่ (พลอยนิล)

     1.7 การเกษตร  อุตสาหกรรม เศรษฐกิจ และสังคม

                                * ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ อ้อย สับปะรด มันสำปะหลัง

                                * แหล่งน้ำที่สำคัญได้แก่ ลำน้ำตะเพิน  และลำน้ำอีซู

                                * โรงงานอุตสาหกรรมที่สำคัญ ได้แก่

                                          1. โรงงานเอบีดีกาญจนบุรี  ที่ตั้งหมู่ที่ 5 ตำบลบ่อพลอย อำเภอบ่อพลอย  จังหวัดกาญจนบุรี

                                          2. โรงงานไม้ไผ่  ที่ตั้งหมู่ที่ 7 ตำบลหนองกุ่ม อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี

                                          3. โรงงานอินเตอร์ฟู๊ด จำกัด  ที่ตั้งหมู่ที่ 13 ตำบลหลุมรัง  อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี

                                * ธนาคาร  จำนวน  3  แห่ง ได้แก่

                                          1. ธนาคารกรุงไทย จำกัด (มหาชน) สาขาบ่อพลอย

                                          2. ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน ) สาขาบ่อพลอย

                                          3. ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาบ่อพลอย

                                * โรงเรียนระดับมัธยมศึกษา   จำนวน   2  แห่ง  ได้แก่

                                          1. โรงเรียนบ่อพลอยรัชดาภิเษก

                                          2. โรงเรียนหนองรีประชานิมิต

                                * มหาวิทยาลัย   จำนวน  1  แห่ง  ได้แก่ มหาวิทยาลัยรามคำแหง    สาขา

วิทยบริการเฉลิมพระเกียรติ  จังหวัดกาญจนบุรี                          

   1.8 แหล่งท่องเที่ยว

                           อำเภอบ่อพลอย  มีแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ ดังนี้

แหล่งท่องเที่ยว	ที่ตั้ง
1. หลวงพ่อนิล  องค์ใหญ่ที่สุดในโลก  ทำจาก    นิล 40 ตัน วัดเขาวงจินดาราม	หมู่ 1  ตำบลบ่อพลอย
2. หลวงพ่อพลอยไพลิน  ทำจากพลอย    130 กิโลกรัม  วัดหนองย่างช้าง หมู่ 11 ตำบลบ่อพลอย	หมู่ 11  ตำบลบ่อพลอย
3. ศูนย์จำหน่ายอัญมณีพลอยไพลินนิลเมืองกาญจน์	หมู่ 1  ตำบลบ่อพลอย
4. ลานลาวาภูเขาไฟ   แหล่งกำเนิดอัญมณี พลอยไพลิน	หมู่ 1  ตำบลบ่อพลอย
5. ถ้ำผาวังจันทน์  (วัดหลวงพ่อเฮง)	หมู่ 18  ตำบลหลุมรัง
6. ซาฟารีปาร์ค  สวนสัตว์เปิดแห่งเดียวที่ใหญ่ที่สุดในภาคตะวันตก	หมู่ 5  ตำบลหนองกุ่ม
7. ศูนย์เรียนรู้ภูมิปัญญาไทยไร่คุณมน	หมู่ 2  ตำบลหนองกุ่ม
8. สนามกอล์ฟบลูแซฟไฟร์  ที่มีสนามกอล์ฟ     27 หลุม มีที่พักไว้บริการด้วยบรรยากาศดีเยี่ยม	หมู่ 13  ตำบลช่องด่าน

2. แหล่งการเรียนรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่น

                    แหล่งการเรียนรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่น  ที่อยู่ในชุมชนที่มีส่วนช่วยในการส่งเสริมการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในอำเภอบ่อพลอย มีดังนี้

                ตารางแสดง : ประเภทแหล่งการเรียนรู้

ชื่อแหล่งการเรียนรู้	สถานที่ตั้ง	รูปแบบ / เนื้อหา
1. หอดูดาวเกิดแก้ว	หมู่ 4    ตำบลหลุมรัง	อุทยานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
2. ศูนย์ท่องเที่ยวสนามกอล์ฟบลูแซฟไฟร์	หมู่ 13 ตำบลช่องด่าน	ศูนย์การกีฬาและนันทนาการ
3. สวนสัตว์ซาฟารีปาร์ค	40/5  หมู่ 5 ตำบลหนองกุ่ม	สวนสัตว์
4. วัดถ้ำผาวังจันทร์	หมู่ 18 ตำบลหลุมรัง	ศิลปวัฒนธรรม
5. ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง	หมู่ 1 ตำบลบ่อพลอย	พฤกษศาสตร์
6. ห้องสมุดประชาชนอำเภอ บ่อพลอย	หมู่ 1 ตำบลบ่อพลอย	ห้องสมุด
7. ไร่คุณมน	หมู่ 2 ตำบลหนองกุ่ม	พัฒนาอาชีพ

ตารางแสดง : ประเภทภูมิปัญญา

ชื่อแหล่งการเรียนรู้	สถานที่ตั้ง	รูปแบบ / เนื้อหา
1. คุณมนรัตน์   สารภาพ	หมู่ 2 ตำบลหนองกุ่ม	การแปรรูปผลิตภัณฑ์การเกษตร
2. คุณบุญเทียม  คุณากรประพันธ์	121/10 หมู่ 1 ตำบลบ่อพลอย	การแปรรูปผลิตภัณฑ์การเกษตร (อาหาร)
3. คุณไพฑูรย์  ฟักขำ	33 หมู่ 4 ตำบลบ่อพลอย	การเลี้ยงโคขุน
4. คุณคำรณ  เนียมหอม	หมู่ 4 ตำบลบ่อพลอย	การเลี้ยงโคเนื้อ
5. คุณศศิมล  พิมพ์พิสิฐถาวร	หมู่ 13 ตำบลช่องด่าน	ศูนย์ท่องเที่ยวสนามกอล์ฟบลูแซฟไฟร์ (การเจียระไนพลอย – นิล)
6. คุณพัชณี  เงินสิริอาภา	บ้านไร่ใหม่พัฒนา ม. 11 ต.บ่อพลอย	การแปรรูปผลิตภัณฑ์การเกษตร (ผลไม้)
7. พระไพโรจน์    เนียมวงศ์	วัดถ้ำผาวังจันทร์ม.18 ต.หลุมรัง	ผลิตภัณฑ์ธูปหอมมหาเฮง
8. นายเดชา  พลับพลา	143/1 หมู่ 6 ตำบลหนองกร่าง	การทอผ้ากี่กระตุก